BASKETBOL OYUN TERİMLERİ
Asist : Takım arkadaşına basket yapması için verilen pas
Backcourt
(savunma sahası) : Bir takımın savunma yaptığı yarı saha
Basket : Topun içinden geçerek sayı kazanılması
Blok : Savunma oyuncusu tarafından, hücum oyuncusunun sayı yapmasını veya geçmesini engelleme hareketi
Cut : Sayı yapmak amacıyla yapılan çabuk hareket
Dribbling
(Top sürme) : Topu sektirerek istenilen yöne doğru sürme
Drive : Hücum oyuncusunun sayı yapmak amacıyla
yaptığı hareket
End Line
(dip çizgi) : Sahanın enlemesine, pota altından geçen çizgi
Fast Break : Bir takımın rakip takımı savunmasız yakalayarak hızla sayı yapmak amacıyla hücum etmesi
Faul Atışı
(serbest atış) : Faul sonucu, serbest atış alanından kullanılan müdahalesiz atışlar
Front Court
(hücum sahası) : Bir takımın hücum yaptığı yarı saha
Hata : Faul sayılmayan kural ihlalleri
Hatalı Yürüme
(steps) : Bir oyuncunun topu kontrol altına aldıktan sonra sektirmeden birden fazla adım atarak yürümesi veya sektirdikten sonra topu tutup, tekrar top sürmesi
Hava Atışı
(jump ball) : Hakemin oyunu başlatmak amacıyla, topu iki rakip oyuncunun arasından yukarı doğru atması ve bu oyuncuların topu tek elleriyle çelerek takım arkadaşlarına kazandırma hareketi
High Post
(yüksek post) : Serbest atış alanının hemen dışından başlayan hücum bölgesi
Hücum Faulü : Bir oyuncunun top kendi takımında iken, rakip oyuncuya faul yapması
Jump Shot : Oyuncunun sıçrayarak havada tek elle basket yapma amacıyla şut atması
Man to Man Defense
(adam adama savunma) : Belirlenen her bir oyuncunun birebir takibiyle yapılan savunma çeşidi
Midcourt Line
(orta saha çizgisi) : Sahayı ortadan ikiye ayıran çizgi, diğer adı da 8 saniye çizgisidir
Perdeleme
(Screen) : Hücum eden takımın oyuncularından birinin takım arkadaşının kolay şut atması veya rakibi geçebilmesi için, takım arkadaşı ile savunma oyuncusunu arasına girmesi
Pivot : Belirlenen bir ayağın sabitlenmesi ve sabitlenen ayak etrafında dönme işi
Pres : Savunma yapan takım oyuncularının, hücum yapan takım oyunculardan topu kapmak ve hata yapmalarını sağlamak için, üzerlerinde baskı kurmaları
Ribaunt : Potadan ya da çemberden dönen ve seken topa sahip olmak için yapılan iş
Teknik Faul : Oyuncuların kural ihlal etmeleri sonucu verilen ceza
Turnike
(lay - up) : Koşarak potaya en yakın mesafeden, çarptırarak veya direk çembere tek elle atılarak yapılan şut
BASKETBOLDA PAS VE PAS ÇEŞİTLERİ
Topun bir oyuncu tarafından çeşitli şekillerde tek veya çift elle kendi takım arkadaşlarına aktarılmasıdır.l
Teknik: Temel duruş dengeli olmalıdır. Kollar gergin olarak uzatılmalı ve el bileği bükülmelidir. Vücut, kollar ve parmaklar topun arkasından uzatılmalı ve topu takip etmelidir. Pozisyona göre pas vermeyi kolaylaştırmak için öne küçük bir adım alınmalıdır.lPas verilecek oyuncunun rakibi göz önünde tutulmalıdır. Aldatmalardan faydalanarak, pas verilecek yer ve zaman belli edilmemelidir. Savunma oyuncusunun üç zayıf noktası (baş üstü. omuz üstü ve ayak yanları) dikkate alınmalıdır. Pas alacak oyuncunun hareket halinde mi, durarak mı pas alacağı önemlidir.
Paslaşma Sırasında Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
1. Oyuncu pas vereceğini belli etmelidir.
2. Pas verilecek oyuncu müsait olmadıkça top sürme kesilmemelidir.
3. Topu alacak oyuncuya savunmanın uzağına doğru pas verilmelidir.
4. Sahayı enine geçen paslardan kaçınılmalıdır.
5. Pasınızın yerine ulaşacağından şüpheli iseniz o pası hiç atmayın.
6. Antrenör iyi pas atan oyuncuyu motive etmeli ve ödüllendirmelidir.
7. Pas yaparken vücut dengeli olmalıdır.
8. Pas alacak oyuncuların her pası alırken hareket etme zorunluluğu vardır.
9. İyi bir paslaşma için her tarafın gözle görülmesi şarttır.
10. Her pas için mutlaka aldatma yapın.
11. Bütün pasların canlı ve gereken sertlikte atılmasına dikkat edin.
12. Mümkünse takım arkadaşlarınızla göz temasında bulununuz.
PAS ÇEŞİTLERİ
a) Yerden Pas
Top pas verilecek kişi ile kendi aramızdaki mesafenin 2/3 civarında zemine vurularak pas verilir.Pas öncesinde öne küçük bir adım, hareketi kolaylaştırır.
b) Tek El Pas (Baseball)
Bu tür paslar oyun içerisinde uzun ve hızlı top aktarmak için kullanılır. Alınan bir savunma ribauntu başarılmış bir sayı veya serbest atış sonrası bu uzun pas şekli ile hızlı hücuma (Fast-Break) başlama imkanı sağlanır. Vücut normal duruşta top göğüs hizasındadır. Örneğin: Sağ el ile pas verilecekse top göğüsten sağ kulak hizasına kaldırılır. Vücudun ağırlık merkezi sol ayak üzerine aktarılmıştır. Vücut yarım sağa döner. Sağ ayak biraz arkaya alınır. Sol ayak sabittir. Kulak hizasındaki sağ elin avuç içi pas verilecek yönde ve topun arkasındadır. Parmaklar açık ve topu kavrar vaziyettedir. Sol el kulak hizasına kadar topu takip eder. Dirsek ve omuz 70-80 derecelik açılarla durulur. Sağ el öne doğru uzanırken vücut o yöne doğru uzun bir hamle yapar. Kol iyice uzanır ve top parmak uçlarından çıkar. Son hareket el bileği ile yapılır.
Tek El Alttan Pas:
Az kullanılan paslardan olup pivot oyuncularını beslemek için geçerli bir pas şeklidir. Kısa mesafeler için uygulanır. Pas verilirken vücudun ağırlığı atış tarafındaki bacağa aktarılır. Bu pozisyonda top kalça yüksekliğinde tutulurken topu destekleyen diğer el çekilir. Top orta parmakların üzerinden yuvarlanarak eli terk eder.
Tek El ile Elden Ele Pas:
Vücudun ve topun duruşu çift el ile elden ele pasda olduğu gibidir. Farkı, pasın tek el ile verilmesidir.
El topun altında ve tartar şekildedir. Parmaklar açık ve mümkün olduğu kadar topu kavrar. El bileği düz ve sağlam durur. Pası yumuşak bir hareketle verir. Kol topun arkasından uzanır. Bu sırada vücut pasın verildiği yöne doğru eğilir. Pas istenen yöne verilebilir. Genellikle pas verilen yöne doğru adım alınır.
c) Çengel Pas (Hook Pas):
Basketbol oyununun tipik bir esas pas türüdür. Belirli oyun pozisyonlarında kullanılır. Sıkışık durumlarda ve yakın mesafelerde bu pas verilir. Çoğunlukla pivotlar atış yapamazlarsa, diğer oyuncularda uzun müdafilere karşı ve süratli oyuna başlamak için kullanılır. Örneğin sağ el ile pas verilecekse, top sağ el ile bel hizasından yan tarafa açılır. Bu esnada rakibe sol omuz çevrilir. Top sıra ile omuz ve baş hizasından kaldırılır. Kulak hizasına kadar sol el yardımcı olarak topu takip eder. Top en yukarıya kalkınca bilek hareketi ile pas istenen yere verilir. Bu hareketlere ilave olarak sağ diz, kalça ve omuz yukarı doğru kaldırılır. Böylece top daha yüksekten müdafaanın üzerinden istenen yere atılır.
d) Arkadan Pas
Dribbling e) Baş Üstü Pas
Parmaklar topun alt yan tarafından kavranmış. Bilekler geride kollar hafif aşağı uzatılırken. Top açık pas yolundan atılır. Top bilekten aşağı doğru itilerek düşürülmesiyle parmakları terk eder. Top iki eller baş üstünde dirsekler bükülü vücut dik ve rahat. Avuç içleri pas sonrası yeri gösterir. Pozisyona göre sıçrayarak veya öne adım atarak bu pası verebilirsiniz
esnasında sol ayak öne Doğru atılırken top arkaya alınır ve bilek hareketi ile pas verilir.
BASKETBOLDA ŞUT VE ÇEŞİTLERİ
a) Durarak Şut :
Yalnız serbest atışlarda kullanılır. Uygulanış mesafesi 4-9 m. arasındadır.
b) Sıçrayarak Atış
Eğer hücum oyuncusunun yolu kapatılmış ve turnike atışı önlenmiş ise sıçrayarak şut seçilmelidir. Sıçrayarak şut üç safhadan oluşur.
1- Stop : Oyuncu topu sürdükten veya pastan sonra,ayaklar pota yönünde ve omuz genişliğinde açık dengeli bir temel duruş yapar.
2- Oyuncu stoptan sonra zaman kaybetmeden her iki bacakla dikey olarak yukarı doğru sıçrar, aynı anda topu , baş üzerinde atış pozisyonuna getirir.
3- Şut safhasında topun elden çıkarılışı sıçramanın en yüksek noktasında olup , durarak yapılmaz.
) Çengelli Atış
Potaya yaklaşık olarak yakın ve saldırgan müdafaya karşı uygulanır. Harekete başlamadan sağa doğru aldatma hareketi yapılabilir. Vücut potaya dönük. Omuzlar ve dirsekler topu koruyor. Dizler bükülü ayaklar paralel. Top göğüsten omuz hizasına getirilir.Sol ayak savunmanın yanından pivot yapılır.Top şutu atanın başı üzerinde bulunurken eli terk eder. Sütün rakipten uzak elle atılması savunmayı zorlaştırır. Sola yapılan dönme hareketiyle oyuncunun yüzü potaya dönerek düşüş yapar ve oyuna katılır.
d) Turnike
Direk pota yakınlarında (0-1 m) uygulandığı için en garantili şut şeklidir. Atışlar potaya oyuncunun süratine göre alttan veya iterek bırakılır.
Teknik: (Sağ el için) Top, her iki ayak havada iken hafif sıçrama ile alınır, sonra oyuncu yerle iki defa temas edebilir. Birinci adım uzun, ikinci adım kısadır. Oyuncu son olarak, sol ayağı üzerinde kuvvetlice sıçrar. Aynı anda atışı yapan elin dizi enerjik olarak karma doğru çekilir.
Alındığından beri vücudun önünde iki elle tutulan top baş üzerinde yukarı doğru kaldırılır. EI, topu parmaklarla alttan kavramıştır. Top, atış kolunun uzatılması ve el bileğinin bükülmesi ile ya direkt çemberin içine veya çarpma Ievhasına vurdurularak atılır.